Bích Câu kỳ ngộ

11. Hà sinh đến thăm bạn, Tú Uyên kể sự tình

Đồng song có gã họ Hà
Ướm tình mới hỏi lân la gót đầu
Cớ sao chuốc não mua sầu
Bữa thường ngao ngán như màu nhớ ai
Bấy nay vắng vẻ thư trai
Vóc sương nghe đã kém vài bốn phân
Nguồn cơn ngỏ với cố nhân
Họa may sẽ giúp được phần nào chăng
Điều đâu thực khéo như rằng
Nói vào hợp ý khôn bưng lòng người
Song mà tình chẳng riêng ai
Bệnh tương tư có trải mùi mới hay
Người ngu, đấng thánh xưa nay
Tình chung chẳng ở vòng này hay sao?
Nói dù, nghe cũng thế nào
Lặng dù, nghe cũng nao nao chẳng đành
Bệnh căn khôn lẽ giấu quanh
Cầm tay mới kể đinh ninh mọi điều
Nói bao nhiêu, tưởng bấy nhiêu
Ghê cho sắc ngọc dễ xiêu lòng vàng
Những là tiếc phấn say hương
Nên vò lưới nhện mà vương tơ tằm
Sầu dường bể, khắc như năm
Xương mai chịu được mấy lăm mà gầy
Nghìn xưa âu cũng thế này
Gánh sầu san sẻ ai đầy ai vơi?
Lạ cho cái giống hương trời
Biết năm biết thuở biết đời nào quên

12. Hà sinh nhắc lại truyện Thánh Tông gặp tiên

Hà nghe nói hết căn nguyên
Nghĩ xem truyện ấy quả nhiên rằng kỳ
Chẳng thần nữ cũng tiên phi
Duyên xưa còn có chút gì hay không
Lá hồng ra mối chỉ hồng
Nước bèo kia cũng tương phùng có phen
Ngọc Hồ nghe có hoa tiên
Thánh Tông thủa trước qua miền ấy chơi
Lầu chuông bỗng gặp một người
Ngâm câu thần kệ, vịnh bài quốc âm
Ngự khen tú khẩu cẩm tâm
Mến riêng vì sắc, yêu thầm vì thơ
Rước về rắp gạn tóc tơ
Gót tiên bỗng thoắt bao giờ còn đâu
Mười lăm năm nọ chưa lâu
Còn di tích đó là lầu Vọng Tiên
Lạ tai nghe những chẳng tin
Thử coi cho thấy nhỡn tiền mà ghê
Nhận ra trong lá thơ đề
Bút tiên chi để điểm mê lòng phàm
Những là én bắc nhạn nam
Cánh hoa mặt nước dễ làm sao đây
Tuy rằng cách trở đông tây
Dẫu xa, xa cũng có ngày gần nơi
Gác xuân cách mấy dặm khơi
Nhân duyên đành để gió trời thổi đưa

13. Hà sinh khuyên bạn không nên mơ tưởng hão

Hà rằng hương lửa duyên ưa
Có khi tình trước còn chờ hội sau
Đành rằng kỳ ngộ nan cầu
Biết đâu non thẳm doành sâu mà tìm
Biết đâu nhắn cá gửi chim
Vớt trăng dưới nước, mò kim trong doành
Biết đâu ả tố nàng quỳnh
Cớ chi nhớ quẩn sầu quanh khéo là
Chuốc mua lấy nợ phong hoa
Mối tơ phó mặc trăng già phải nao
Xuân sang xuân đã già nào
Chờ sau mai nở thì đào chẳng lâu
Vắt tay ngẫm nghĩ xưa sau
Như ai cất hẳn gánh sầu thoảng không
Nói cười tươi tắn thong dong
Đổi lòng phong nguyệt ra lòng vân thiên
Thôi mong khách, lại chờ tin
Thư hồng ngày mỏi, chăn uyên đêm dài
Bâng khuâng một mối viễn hoài
Khi trong sân tuyết khi ngoài trời tây
Ngày thường ngắm cảnh am mây
Người buồn xui cả cỏ cây cũng buồn
Còn trời còn nước còn non
Mây xanh nước biếc vẫn còn như xưa
Hoa đào còn đó trơ trơ
Mà người năm ngoái bây giờ là đâu?
Vù vù gió thổi rèm lau
Càng như chất mối tơ sầu vào thêm

14. Tú Uyên xem bói thẻ và nằm mộng

Chạnh đâu nhớ chuyện bốc tiêm
Tới đền Bạch Mã giải niềm cầu duyên
Khấn rồi ra góc tây hiên
Nén hương tắt đỏ, ngọn đèn nhỏ to
Bóng trăng vừa xế cành ngô
Giấc hòe dìu dịu, chăn cù êm êm
Thấy người cao mũ rộng xiêm
Tay cầm thiết bảng trang nghiêm khác vời
Trước sân sang sảng dạy lời
Rằng: "Mai sớm đợi ta ngoài sông Tô
Lọ là oanh yến hẹn hò
Cầu Đông sẵn lối, cầu Ô đó mà"
Vội mừng chợt tỉnh giấc hoa
Sao vừa nhàn nhạt, trời vừa eo eo
Lòng yêu phải bước chân theo
Xăm xăm ra đó vắng teo thấy gì
Nước trong vắt, cỏ xanh rì
Thạch kiều thấy đó giai kỳ nào đâu?

15. Gặp người bán tranh Tú Uyên mua về treo

Trông mong đã suốt giờ lâu
Ôm cây mãi thế ra màu cũng quê
Chán chiều thơ thẩn ra về
Xem tình dở tỉnh dở mê nực cười
Bỗng may lại gặp một người
Tay mang tranh vẽ, gót dời đường hoa
Liền tay xin lĩnh xem qua
Truyền thần một tượng tố nga rành rành
Dịu dàng vẻ đạm màu thanh
Như người gặp Quảng Văn đình ngày xưa
Càng nhìn nét bút càng ưa
Chàng Vương dẫu mạc bao giờ cho nên
Mua về treo chốn thư hiên
Như ai đem ngọc giải phiền lại cho

16. Tú Uyên với bức tranh tố nữ

Mưa hoa khép cánh song hồ
Sớm khuya với bức họa đồ làm đôi
Mâm chung một, đũa thêm hai
Thơ trao dưới nguyệt, rượu mời trước hoa
Tưởng gần thôi lại nghĩ xa
Có khi hình ảnh cũng là phát phu
Êm trời vừa tiết trăng thu
Ngàn sương rắc bạc, lá khô rụng vàng
Chiều thu như gợi tấm thương
Lòng thường trông xuống sông Tương mơ hình
Kề bên năn nỉ bày tình
Nỗi nhà thủa trước, nỗi mình ngày xưa
Từ phen giáp mặt đến giờ
Những là ngày tưởng đêm mơ đã chồn
Ấy ai điểm phấn tô son
Để ai ruột héo gan mòn vì ai
Buồng đào nửa bước chẳng rời
Nghìn vàng đổi được trận cười ấy chăng?
Rày xin bẻ khóa cung trăng
Vén mây mở mặt chị Hằng, chút nao!
Chợt trông mấp máy miệng đào
Mặt hoa hớn hở dường chào chúa đông

17. Tố nữ trong tranh hiện thành người thực

Cho hay tình cũng là chung
Khách tiên chưa dễ qua vòng ái ân
Một khi ra việc trường văn
Trở về đã thấy bát trân sẵn sàng
So xem phong vị khác thường
Mùi hoa sực nức, mùi hương ngạt ngào
Bếp trời sẵn đó hay sao
Của đâu thấy lạ lòng nào chẳng nghi
Sáng mai cứ buổi ra đi
Liệu chừng thoắt trở lại về thử coi
Bỗng đâu thấy sự lạ đời
Trong tranh sao có bóng người vào ra
Nhơn nhơn mày liễu mặt hoa
Này người khi trước đâu mà đến đây?

18. Tú Uyên cùng Giáng Kiều trò chuyện

Nàng đương trang điểm nào hay
Cửa ngoài sẽ hé cánh mây bước vào
Vội vàng đánh tiếng xa chào
Bên mừng bên lệ xiết bao là tình
Rằng: "Bấy lâu một chữ tình
Gặp đây xin ngỏ tính danh cho tường?"
Nàng rằng: "Bồ liễu phận thường
Vì mang má phấn nên vương tơ điều
Vốn xưa thiếp khách thanh tiêu
Tiên Thù là hiệu, Giáng Kiều là tên
Ba sinh đã nặng vì duyên
Đem thân liễu yếu kết nguyền đào thơ
Nhân duyên đã định từ xưa
Tơ trăng xe đến bây giờ mới thân
Cũng là nhờ đức tiên quân
Đóa hoa biết mặt chúa xuân từ rày"
Sinh rằng: "Trong bấy lâu nay
Nhắp sầu gối muộn có ngày nào nguôi
Đã rằng tác hợp duyên trời
Làm chi cho bận lòng người lắm nao!"
Nàng rằng: "Xin quyết gieo cầu
Tấm son thề với trên đầu xanh xanh
Dám đâu học thói yến oanh
Mặn tình trăng gió, nhạt tình lửa hương
Gieo thoi trước đã dở dang
Sao nên nát ngọc phai vàng như chơi
Mái tây còn để tiếng đời
Treo gương kim cổ cho người soi chung
Lạ gì hoa với gió đông
Tiếc hương vả cũng nể lòng chim xanh
Một mai mưa gió bất tình
Vóc tàn nên để yến oanh hững hờ
Nghĩ trong thân phận yếu thơ
Làm chi để tiếng sờ sờ lại sau"

19. Giáng Kiều dùng phép tiên biến hóa

Nói thôi rút chiếc trâm đầu
Biến hình liền thấy đôi hầu theo ra
Tưng bừng sắm sửa tiệc hoa
Bình trầm đưa khói, chén hà đậm hương
Giọng tình sánh với quỳnh tương
Giả say sinh mới toan đường lần khân
Thưa rằng: "Túc trái tiền nhân
Không dưng dễ xuống cõi trần làm chi
Song còn mấy bạn tương tri
Bấy lâu chưa có chút gì là đâu
Trước xin từ biệt cùng nhau
Chữ duyên này trở về sau còn dài"
Nghe lời nói cũng êm tai
Chìu lòng chi nỡ ép nài mưa mây
Trước sân mừng cuộc tỉnh say
Tiếng vui đãi nguyệt, tiệc bày đối hoa
Bóng mây bỗng kéo quanh nhà
Thảo am thoắt đã đổi ra lâu đài
Tường quang sáng một góc trời
Nhởn nhơ áo mũ xiêm hài biết bao
Người yểu điệu, khách thanh tao
Mỗi người một vẻ ai nào kém ai
Lả lơi bên nói bên cười
Bên mừng cố hữu bên mời tân lang
Đong đưa khoe thắm đua vàng
Vũ y thấp thoáng, nghê thường thướt tha

20. Tú Uyên cùng Giáng Kiều kết duyên

Yến tân chuốc chén năm ba
Người còn vui tiệc, khách đà cáo say
Kẻ ra nương bánh xe mây
Người vào trướng gấm vui vầy bạn loan
Lả lơi cười với hoa nhan
Trải chăn thúy vũ, buông màn phù dung
Phòng tiên dìu dặt chén đồng
Rèm Tương rủ thấp, trướng hồng treo cao
Ngẩn ngơ hé cửa động đào
Mây tuôn bể ái, mưa rào sông ân
Mấy vàng đổi được khắc xuân
Xưa nay tài tử giai nhân lạ gì
Cho hay thiên tải giai kỳ
Trăng già xe đã phải thì đào non
Cũng là một mối tơ son
Năm trăm năm cũng vuông tròn từ đây
Đàn cầm từ thủa bén dây
Khi đằm thắm đã bõ ngày nhớ nhung
Khi gió mát, lúc trăng trong
Bầu tiên chuốc rượu, tơ đồng nối dây
Khi tuyết xuống, lúc hương bay
Câu thơ trên gác, bàn vây bên bình
Tài hoa quốc, sắc khuynh thành
Cầm kỳ thi tửu đủ vành trần duyên
Người tao nhã, khách thuyền quyên
Phong hoa tuyết nguyệt là tiên trên đời
Nhà lan sum họp bạn mai
Đã trong tần tảo lại ngoài ty ca