Lòng miền Nam

Người đàn bà Ninh Thuận

Tôi gặp chị một chiều Ninh Thuận
Vai mang gùi, đầu quấn khăn tang
Chị đi từ dưới xóm làng
Lên thăm em chị ăn làm chiến khu

Thấy mắt chị sưng vù
Tôi hỏi vì sao thế?
Chị bèn kể lể sự tình:
Quê tôi nguyên ở Thuận Thành trước kia
Quân cướp nước bắt lìa nhà cửa
Chúng dồn làng lần nữa là ba
Ban ngày chúng thả cho ra
Đêm vào đồn ngủ như là bò trâu
Tang cha còn trắng trên đầu
Đến chồng bị giết, mẹ rầu chết theo
Đứa con dại leo đeo bên nách
Chú em vào du kích bấy nay
Ruộng hoang bỏ chẳng ai cày
Xâu cao thuế nặng đọa đầy tấm thân

Chị đứng lặng tần ngần
Nghẹn ngào đầy uất hận
Rồi kể thêm số phận chị em:
Xóm làng vắng vẻ thanh niên
Thoát ly gần hết lên miền chiến khu
Vài thằng ngu đi theo lũ giặc
Phá họ hàng bắn giết bà con
Chị em ở lại trong thôn
Bao nhiêu đau khổ chất chôn vào lòng
Tôi mà đau khổ bao lăm
Chị em đau khổ gấp trăm gấp nghìn
Chị em bị tật bị nguyền
Trời ơi vợ đổi vợ chuyền là đây
Chị này bị bắn phơi thây
Chị kia treo ngược trên cây mất đầu

Chị nín lặng hồi lâu
Tôi biết gì để nói
Chúng tôi nhìn xuống núi
Cả một cánh đồng xanh
Rợn trắng những tháp canh
Rành rành in tội ác
Tôi ướm hỏi:
Chị lên đây công tác
Việc vận binh, sản xuất cần người?
Chị cười
Lần đầu tôi thấy chị cười
Cái cười hiền hậu của người cực nam:
Lên chiến khu, lên làm sao được!
Còn việc nhà việc nước lung tung
Chiến khu nhớ đến ruộng đồng
Chúng tôi phụ nữ sống trong đồng bào
Để dò tin địch thế nào
Luôn luôn nhắc nhở hô hào bà con
Giấu từng nắm gạo miếng cơm
Giúp anh cán bộ đêm hôm trở về
Chị tiếp tế, chị thì địch vận
Chị giao thông dắt dẫn đường hầm
Chúng tôi nuôi mối hờn căm
Như tro nhen lửa như tằm nhả tơ

Chị thở mạnh tay giơ xuống vực:
Kìa anh xem có tức hay không?
Bốt đồn nam bắc tây đông
Bao giờ lệnh tổng phản công
Chắc là đá cũng xuống đồng giết Tây
Núi rừng tất cả lá cây
Không ghi hết tội của bầy chó kia

Đội vũ trang tuyên truyền Lâm Đồng

Đồng chí bí thư
Mở tấm bản đồ gấp tư
Và chỉ:
Các đồng chí
Đây
Vùng này
Các đồng chí
Nhìn thêm một lần cho kỹ
Đã tám giờ rồi
Ta từ giã nhau thôi
Chào các đồng chí

Chào đồng chí
Tiểu đội mười lăm người hành lý ra đi
Họ ra đi khi mùa xuân trở lại
Núi Lâm Đồng cây trải một màu xanh
Tiếng suối long lanh
Vang vang tiếng hát
Núi rừng bát ngát
Giòng máu thanh niên
Ta mau lên đường nhằm Tây Nguyên ta tiến lên
Họ ra đi lòng nhẹ thênh thênh
Anh lớn nhất mới ba mươi vừa cưới vợ
Chị làm cán bộ
Tặng chồng quyển sổ lúc chia ly
Anh nhỏ nhất khi đi
Còn thầm thì với mẹ
Tết sang năm con sẽ trở về
Họ không cùng một quê
Anh này Quảng Nam
Anh kia Quảng Ngãi
Có anh Phú Yên
Có anh Phan Thiết
Nhưng tất cả là con yêu nước Việt
Con Bác Hồ
Con Đảng Lao động Việt Nam

Họ ra đi
Trước mắt
Dặm đường xa lắc
B'lao, Djiring
Dran, Dalat
Hướng về Đắc Lắc, bắc Tây Nguyên
Hướng về ba ranh giới, Đông Miên, Hạ Lào
Hướng về Nam bộ
Xôn xao lòng nghe vỗ sóng Mekong

Họ ra đi
Ngày tháng mênh mông
Trăng đỉnh núi hết tròn lại khuyết
Mùa xuân lá biếc
Mùa hạ nắng vàng
Mùa thu áo thấm sương lam
Mùa đông da tê gió rét
Ngày trở về chưa viết được trong thơ
Núi thấp hơn mơ
Mây xanh kém mộng
Quyết tâm xây dựng Lâm Đồng
Lòng trai thơm ngát hương thông

Nhưng cũng thật vô cùng
Nỗi gian lao khổ cực
Trên con đường công tác đoàn trai
Ôi những buổi mai
Không cơm nhìn nhau cười ngặt nghẽo
Những đêm lạnh lẽo
Đốt lửa rừng nằm tréo chân nhau
Những cơn sốt rét bưng đầu
Da xanh màu lá

Đi hết tháng ba
Anh hai yếu quá
Phải gửi lại nhà
Một đồng chí thượng du
Anh ôm đầu khóc ngất
Nhìn bạn mình dần khuất sau cây

Trong một khu rừng dày
Anh năm người Bình Định
Có đôi má phinh phính
Như cô gái của đoàn
Đi trinh sát hai hôm không trở lại
Anh em sợ hãi
Chia nhau đi kiếm đi tìm
Thấy dấu chân cọp in
Và một giòng máu chảy
Sắc máu còn tươi

Trên đường 20
Những con thú khác
Một bầy giặc ác
Núp rình bắn chết anh tư
Người bạn hay đùa trong đội
Người ta nói lại:
Khi lũ giặc đến gần
Anh nghiến răng
Quăng lựu đạn
Giết tươi mấy mạng
Rồi mới chịu tắt hơi

Và sau hết
Là cái chết vinh quang
Của anh phân tổ trưởng
Anh sáu
Theo biệt động đội vào thành Dalat
Hạ sát mấy thằng Tây
Anh bị vây
Biết mình không thể thoát
Một phát súng vào đầu
Hôm sau
Mấy thiếu nữ thành
Đến nhỏ trên thân anh
Nước hoa và nước mắt
Trong khi ấy ngấm ngầm hàng ngũ giặc
Ứ căm hờn cơ sở mọc nhiều thêm

Đội vũ trang làm giặc cuống cuồng lên
Trên đường số 8
Trên đường số 20
Trên đường số 11
Trên đường số 21
Chúng tung ra cả một tiểu đoàn
Dalat an toàn
Đã vang rền súng nổ
Lũ giặc ác còn đâu?
Mấy con chó săn còn đâu?

Đội vũ trang đã vào tận rừng xanh
Đem thân mến cho người Cờ Ho, người Chu Ru, người Mạ
A quay, a ma
Me kra, bap kra
Chuyện trò rỉ rả
Tình má tình con
Lần sau con trăng nó tròn
Ông chính phủ sẽ về trở lại
Điếu thuốc đãi canh khuya
Vò rượu chia bữa tiệc
Mối tình sông núi tình dân Việt
Kinh Thượng đôi lòng cảm chứa chan
Mười một anh em trong tiểu đội
Đã xây thân mến bốn mươi làng
Họ đem cờ đỏ sao vàng
Phất trên đỉnh núi giữa hàng cây to
Họ đem hình ảnh Bác Hồ
In trong tim óc ngây thơ Lâm Đồng
Đây sẽ vào trong lịch sử
Cái ngày, cái nơi hai đội vũ trang
Đắc Lắc, Lâm Đồng
Gặp nhau lần thứ nhất
Kẻ Nam người Bắc
Cùng cất tiếng hát vang
Rừng núi Tây Nguyên đến ngàn năm còn nhớ
Ta mau lên đường nhằm Tây Nguyên ta tiến lên

Một năm sau
Đồng chí chỉ huy trở về hội nghị
Đêm cuối cùng làm lễ tuyên dương
Đồng chí bí thư tuyên bố:
Thay mặt Đảng bộ
Thay mặt chủ tịch đoàn
Tôi trao cờ danh dự
Cho toàn đội vũ trang

Giữa hội nghị trang nghiêm
Đồng chí chỉ huy cảm thấy mình nhỏ bé:
Thưa các đồng chí
Tôi sẽ về nói lại
Những điều học hỏi mấy ngày đêm
Với tất cả anh em vắng mặt

Cả hội nghị bỗng nhìn vào đôi mắt
Của anh
Thấy long lanh
Ngôi sao vàng và cái liềm cái búa

Bà mẹ canh biển

Mẹ là bà mẹ Việt Nam
Sống trên bãi biển dưới hàng dừa xanh

Quê hương giặc phá tan tành
Cửa nhà ra bụi, thuyền mành ra tro
Cuộc đời bữa đói bữa no
Thù này lấy biển mà đo chửa vừa
Mẹ già đi sớm về trưa
Mắt lòa chân yếu ngăn ngừa giặc lên
Thức canh mấy chục đêm liền
Lòng già bao bọc lưới thuyền như con
Nhìn ra tàu địch căm hờn
Nhìn vô chòm xóm mà thương muôn vàn
Canh khuya sóng biển kêu vang
Biển bao nhiêu sóng thương làng bấy nhiêu
Giặc lên, mẹ chạy đi kêu
Đồng bào nghe giặc thảy đều lánh xa
Cùng dân quân mẹ ở nhà
Mẹ theo sát địch dò la tình hình
Mẹ ôi lòng mẹ mông mênh
Hòa trong thôn xóm mối tình ấp yêu
Thằng Tây súng đạn nó nhiều
Sao bằng lòng dạ mẹ nghèo chúng ta

Mẹ là bà mẹ Việt Nam
Sống trên bãi biển dưới hàng dừa xanh

Bên anh

Đêm nay gặp gỡ
Tôi nằm bên anh
Ơi anh bộ đội
Mồ hôi đất bụi đầy mình
Nằm nghe anh ngáy ngon lành thú ghê!
Gió lên sương xuống dầm dề
Tôi còn thao thức, anh mê giấc rồi
Anh với tôi
Tôi với anh
Cùng đi chiến dịch ta thành bạn thân
Trăng khuya tôi nhích lại gần
Bàn tay anh nổi đường gân rõ nhiều
Lòng tôi cảm động bao nhiêu
Mối tình đồng chí mến yêu buổi đầu
Quê anh ở đâu
Hỡi anh bộ đội
Sao anh không nói
Đến vợ đến con
Ngày mai giết giặc diệt đồn
Đêm nay anh vẫn ngủ ngon như thường
Cánh chim rừng động trời sương
Tôi sẽ lên đường
Một đêm cỏ chiếu đất giường nhớ anh

Các anh sẽ trả thù cho em

Quân ta thắng trận vượt đèo
Bao nhiêu đồn địch rụng theo lá rừng
Tây Nguyên chim hát tưng bừng
Đoàn quân chiến thắng Kon Tum tiến về

Một chiều bên khe
Có toán quân dừng nghỉ
Khu rừng vắng vẻ
Nhà ai làn khói vương lên
Đồng chí chỉ huy nói với anh em
Ta vào thăm đồng bào
Đem tin chiến thắng
Bên bếp lửa bóng ba người im lặng
Bữa cơm chiều chỉ một rổ rau
Gian nhà trống trước trống sau
Còn ghi dấu căm hờn giặc Pháp
Đồn Pha Lang đã sập
Đồng bào có vui không?
Pha Lang ác vô cùng
Gà nó bắt
Heo nó bắt
Nó lấy hết
Đồng bào phải ăn lá cây
Bộ đội cụ Hồ về đây
Đuổi Pha Lang cho nhân dân mát ruột
Vợ bắc thêm nồi nước
Chồng vác bó củi lên
Tình quân dân nhúm nhen
Lửa vui mừng thắng lợi

Em gái nhỏ nãy giờ không nói
Bước ngập ngừng đến đồng chí chỉ huy
Mắt long lanh chớp chớp hàng mi
Như muốn điều gì không nói được
Mắt em bé chứa đầy bao uất ức
Khiến đoàn quân thao thức suốt canh thâu

Sáng hôm sau
Đến giờ tạm biệt
Vui theo nắng tràn vào cửa liếp
Ấm gian nhà lạnh lẽo bấy lâu nay
Em bé vội vàng chạy đến cầm tay
Níu đồng chí chỉ huy em nức nở:
Thằng quan tư dưới phố
Nó bắt chị em
Chị em mới mười sáu
Chị em về thân mình đầy máu
Mấy ngày sau chết liền
Anh ơi anh giết thằng quan tư cho em

Em bé Thượng đôi môi run rẩy
Người lính Kinh cặp mắt ngời lên
Em đừng khóc
Các anh sẽ trả thù cho em
Các anh không những diệt thằng quan tư dưới phố
Mà tất cả những thằng thực dân độc ác nơi nơi
Em bé mắt sáng ngời
Lần thứ nhất nụ cười hé nở
Trên môi em ánh nắng rọi qua sương
Bộ đội lên đường
Hai vợ chồng, đứa con tiễn chân ra suối
Tình quân dân bao la như núi
Tình Thượng Kinh bát ngát như rừng

Chiều hôm sau
Ta giải phóng Kon Tum
Thằng quan tư đã chết thui trong đống lửa

Tặng đồng chí thương binh

Chiến tranh vừa chấm dứt
Miền Nam vui mở hội hòa bình
Tôi gặp anh, đồng chí thương binh
Còn nhớ năm nào chiến dịch
Quân ta tiến san bằng lô cốt địch
Anh bị thương phải trở lại quê hương
Sống giữa ruộng vườn sống giữa tình thương

Hôm nay chiến tranh chấm dứt
Khắp nhân dân đi đón hòa bình
Anh cùng về trong ánh sáng bình minh
Xóm làng tấp nập
Giữa những tiếng đón chào thân mật
Chị nông dân áo trắng bận đầu tiên
Âu yếm đưa anh tấm lụa
Cầm tay anh các em ca múa
Thắm lòng anh tình tha thiết quân dân

Nhưng đồng chí thương binh ơi
Bọn giặc ác đang rình trong bóng tối
Chúng âm mưu xối lửa đốt đồng xanh
Giật chén cơm khó nhọc của dân lành
Bắt tiếng hát trẻ thơ im lặng
Những bà mẹ nhìn nôi con lo lắng
Chị nông dân áo trắng sẽ phai màu

Không đâu
Đồng chí thương binh
Một chân anh đã hy sinh
Góp phần đem lại hòa bình đầu tiên
Những phường hiếu chiến cuồng điên
Âm mưu phá cảnh bình yên xóm làng
Còn một chân anh sẽ đứng vững vàng
Trên giải đất miền Nam yêu dấu
Cùng toàn thể nhân dân anh phấn đấu
Cho đồng lúa mãi tươi xanh
Cho các em ca hát yên lành
Chiếc áo chị nông dân màu trắng mãi

Trên chiếc tàu Ba Lan

Các anh từ nước Ba Lan
Vượt bao sóng gió để sang bên này
Tình thương như biển tràn đầy
Trong phe dân chủ đông tây một nhà
Các anh đưa chúng tôi ra
Thi hành hiệp định giữ hòa bình chung
Chúng tôi trên biển cả
Giữa sóng gió mùa đông
Trời nước mênh mông
Nhưng lòng yên ổn lạ lùng
Biết mình nằm ở trong lòng các anh
Tình sao thắm thiết chân thành
Chói ngời in sắc biển xanh rạt rào

Da chúng ta khác màu
Ta không cùng tiếng nói
Nhưng lòng ta là một
Cùng ghét bọn chiến tranh
Quyết xây dựng hòa bình
Cho cuộc đời tươi tốt
Đêm khuya
Các anh vẫn thức
Tàu vẫn chạy
Máy vẫn sôi
Các anh gìn giữ chúng tôi
Trông sao Bắc Đẩu nhìn trời mênh mông
Các anh thức suốt đêm đông
Mặc cho gió thổi sương lồng lạnh căm
Các em say sóng mệt nằm
Các anh lo lắng hỏi thăm chẳng rời
Cho em cháo nóng nước sôi
Cho em kẹo bánh tỏ lời thương em
Nụ cười luôn nở hồn nhiên
Bồng em trên cánh tay hiền nâng niu

Những buổi chiều
Trên boong tàu nhìn ra bát ngát
Chúng tôi căm tức
Tàu bọn giặc dã man
Cưỡng ép đồng bào tôi rời quê hương xứ sở
Tàu các anh phăng phăng trên sóng vỗ
Lòng các anh như ánh mặt trời lên
Hòa bình thắng lợi đầu tiên
Tình ta đã vượt mấy biên giới rồi
Ngày nào cách trở đôi nơi
Giờ đây tôi đã nói cười bên anh
Nhìn ra trời biển mông mênh
Say sưa khúc nhạc hòa bình bao la

Tình Bắc Nam

Anh Bắc tôi Nam
Chúng ta gặp nhau
Khi hòa bình vừa mới đến
Lòng tôi như chiếc tàu
Trong lòng anh cập bến

Hai đứa thân nhau
Trong tấm lòng miền Bắc
Thương miền Nam tình ruột thịt thiêng liêng
Những bà mẹ hiền
Trên bãi biển chờ con ra tập kết
Gió mặn lồng tóc mẹ bạc phơ phơ
Những em bé ngây thơ
Cầm tay anh cán bộ miền Nam hỏi nhỏ:
Anh đi tàu sóng gió mệt nhiều không?

Chúng ta đi
Giữa non sông miền Bắc
Sáng tương lai rộn rã những công trường
Chuyến xe chạy phăng phăng trên đường sắt
Nước tuôn về đồng lúa lại thêm xanh
Tôi nắm tay anh:
Càng nghĩ đến miền Nam
Miền Bắc càng say sưa kiến thiết
Hàng cây xuân xanh biếc
Lá rung rinh như đón gió quê tôi

Anh ngó về hướng nam
Đôi mắt sáng ngời:
Quê đồng chí sẽ không còn bóng giặc
Nay ta đi trong gió vui miền Bắc
Nắng miền Nam rực rỡ đợi ta sau

Chúng ta nhìn nhau
Hai bàn tay siết chặt
Như đất nước chúng ta không thể nào chia cắt
Bắc Nam máu chảy một giòng

Nối liền Bắc Nam

Những đồng chí chúng ta
Miền Nam ra miền Bắc
Lên công trường đường sắt
Chưa được gặp Bác Hồ
Một ngày xuân đẹp đợi chờ Bác lên
Đời từ gặp Bác vui thêm
Con đường thấy Bác ngày đêm rộn ràng
Hà Nội đến Mục Nam quan
Nối liền lòng thợ Bắc Nam chúng mình
Đường ta đường của hòa bình
Đường ta đường nghĩa đường tình bền lâu
Bao nhiêu vực thẳm sông sâu
Đường ta ta lại bắc cầu ta sang
Bây giờ lên Mục Nam quan
Ngày mai đường sẽ vào Nam với mình
Đường qua Thanh, Nghệ đồng xanh
Đường vào Hà Tĩnh, Quảng Bình, Trị Thiên
Đường vào Bình Định, Phú Yên
Vượt đèo đường đến Thủ, Biên, Sài Gòn
Đường ta đường của nước non
Bụi cây đám cỏ mãi còn của ta
Bắc con đường sắt là nhà
Nam con đường sắt cũng là quê hương

Nam Bắc, Bắc Nam

Anh ở miền Nam ra
Em trên Việt Bắc xuống
Trời cuối đông nắng tà
Biển Sầm Sơn sóng cuộn

Đêm ấy em ca
Bài ca tha thiết
Tả tình yêu bất diệt
Tổ quốc chúng ta

Anh nghe trong tiếng hát
Văng vẳng dư vang
Như tấm lòng miền Bắc
Nói với lòng miền Nam

Một nửa tình đồng chí
Một nửa tình yêu
Gặp nhau một buổi chiều
Trên con đường gió thổi

Rồi anh lên Hà Nội
Em xuống ngả sông Lam
Anh lại là phương bắc
Em lại là phương nam

Mỗi lần lòng hướng về Nam
Anh càng muốn sống anh càng muốn yêu
Anh càng phấn đấu thêm nhiều
Bắc Nam gặp gỡ mai chiều cảm thông